Jak wygląda system szkolnictwa we Francji?

Szkoła we Francji w wielu aspektach różni się od polskiej. Przede wszystkim umożliwia ona zdawanie jednego z kilku rodzajów egzaminów maturalnych, a środy są zazwyczaj wolne od nauki. Sprawdź, czym jeszcze charakteryzuje się system edukacji we Francji.

System edukacji we Francji

Francuski system edukacji jest silnie scentralizowany – szkolnictwo znajduje się pod kontrolą państwa oraz jest przez nie finansowane. Odpowiedzialność za całość oświaty, w tym opracowywanie programu nauczania oraz jego organizacji i metodyki spoczywa na Ministerstwie Edukacji Narodowej. Zajmuje ono również czołowe miejsce w hierarchii systemu szkolnictwa. Bezpośrednio pod MEN znajdują się rektorzy 30 departamentów administracyjnych, tzw. akademii (académies), wybrani przez prezydenta. Akademie umożliwiają wdrażanie rządowych zaleceń dotyczących polityki oświatowej na poziomie regionalnym. Kolejni są inspektorzy akademiccy, którzy nadzorują podległy im departament oraz mianują dyrektorów przedszkoli i szkół. Najniżej w hierarchii znajdują się dyrektorzy szkół. Każda z placówek posiada pewną autonomię w sprawach dydaktycznych i administracyjnych, a na poziomie edukacji ponadpodstawowej, również finansową. Ministerstwo nie zobowiązuje nauczycieli do stosowania konkretnych metod kształcenia. To duża zaleta systemu szkolnictwa we Francji.

Obowiązek szkolny we Francji dotyczy dzieci i młodzieży od 6. do 16. roku życia, a za jego dopełnienie odpowiadają rodzice lub opiekunowie. W przeciwnym wypadku grozi im grzywna w wysokości 7 500 euro (około 34 tys. złotych) lub kara pozbawienia wolności do 6 miesięcy.

Zobacz również: Szkoła w Norwegii

Jak wygląda szkoła we Francji?

Rok szkolny we Francji trwa około 180 dni – rozpoczyna się we wrześniu, a kończy na początku lipca. Zajęcia odbywają się 5 dni w tygodniu po 6 godzin dziennie. Oprócz soboty i niedzieli, francuscy uczniowie szkół podstawowych mają również wolne środy – w ten dzień spędzają czas na zajęciach sportowych oraz artystycznych. Roczny wymiar zajęć w podstawówkach wynosi około 864 godzin, a w szkołach średnich – 936. Tymczasem w szkole w Finlandii jest to zaledwie 706 godzin.

A jak wygląda kwestia dni wolnych od szkoły we Francji? Oprócz ferii letnich i bożonarodzeniowych, uczniowie mają przerwę z okazji Wszystkich Świętych, która rozpoczyna się w połowie października i trwa do początku listopada oraz wiosenną w kwietniu lub maju.

Nauka we Francji – etapy

System edukacji we Francji dzieli się na kilka etapów:

• przedszkole
• szkoła podstawowa
• szkoła średnia I i II stopnia
• studia wyższe.

Przedszkole we Francji

Edukacja przedszkolna we Francji ma długoletnią tradycję. Pomimo faktu, że etap ten nie jest obowiązkowy, zdecydowana większość rodziców decyduje się na zapisanie swoich pociech do przedszkoli. Uczęszczają od niego dzieci w wieku 3-6 lat, ale możliwe jest również przyjęcie dwulatków, jeśli pozwoli na to liczba wolnych miejsc. W zależności od wieku zajęcia dzielą się na trzy grupy:

• I – dla 2-3 latków,
• II – dla 4-latków,
• II – dla 5-latków.

Publiczne przedszkola we Francji są bezpłatne. W pierwszym roku dzieci uczą się funkcjonowania w grupie, rozwijają język mówiony oraz poznają pierwsze pojęcia arytmetyczne i litery. Kolejne dwa lata przypominają bardziej naukę w szkole – maluchy przygotowują się do edukacji na poziomie podstawowym, więc zajęcia dydaktyczne skoncentrowane są na nauce czytania, pisania i bardziej zaawansowanej matematyki.

Szkoła podstawowa we Francji

Szkoła podstawowa to pierwszy obowiązkowy etap nauki. Obejmuje ona dzieci od 6. do 11. roku życia. Obowiązkowa nauka we Francji na poziomie podstawówki trwa 5 lat i dzieli się dwa cykle: dwuletni (nauczania początkowego) i trzyletni (rozwoju umiejętności). Pierwszy z nich rozpoczyna się już w ostatnim roku przedszkola i jest kontynuowany przez dwa kolejne lata. Program szkoły podstawowej we Francji obejmuje pisanie, czytanie i liczenie. W planie zajęć przewidziane są również zajęcia z języka obcego (zwykle angielskiego), informatyki, przedmiotów ścisłych, wiedzy o społeczeństwie, plastyki oraz wychowania fizycznego. W starszych klasach dochodzą przedmioty takie jak przyroda, geografia, historia oraz technologia. W zależności od tempa rozwoju ucznia grono pedagogiczne może podjąć decyzję o przedłużeniu lub skróceniu każdego z tych etapów. Dzieci nie piszą egzaminów kończących podstawówkę, jak ma to miejsce na przykład w Polsce czy w szkole w Holandii. Nie otrzymują one również żadnych dokumentów potwierdzających ukończenie tego etapu edukacji. O ile nauczyciele nie widzą żadnych przeciwwskazań, uczeń może rozpocząć naukę w szkole średniej I stopnia.

Szkoła średnia I stopnia

Nauka we Francji na poziomie szkoły średniej I stopnia trwa 4 lata i podzielona jest na trzy etapy:

• adaptacji i obserwacji – obejmuje 11-12 latków,
• utrwalania – obejmuje 12-14 latków,
• orientacji – obejmuje 14-15 latków.

W pierwszym cyklu uczniowie poddawani są obserwacji pedagogicznej, której celem jest ustalenie ich predyspozycji, zdolności i preferencji. Ten etap ma ułatwić młodym ludziom podjęcie decyzji na temat dalszego profilu kształcenia. W planie zajęć przewidziano przedmioty podstawowe takie jak: język francuski, język obcy, matematyka, historia, geografia, nauki ścisłe. W cyklu orientacji uczniowie biorą udział w zajęciach typu zawodowego, które trwają 6 godzin tygodniowo. Ich celem jest zapewnienie młodzieży kontaktu ze światem pracy, aby mogli podjąć decyzję o kierunku dalszego kształcenia, przy jednoczesnym kontynuowaniu nauki na poziomie ogólnym. Szkoła średnia pierwszego I kończy się egzaminem z przedmiotów obowiązkowych: historii i geografii Francji, języka francuskiego oraz matematyki i otrzymują świadectwo brevet. Wyniki z egzaminu oraz oceny na świadectwie nie mają jednak wpływu na przyjęcie do szkoły średniej II stopnia.

Szkoła średnia II stopnia

Po ukończeniu pierwszego etapu szkoły średniej we Francji, uczeń może kontynuować naukę w jednym z trzech rodzajów szkół:

• liceum ogólnokształcącym – nauka trwa 3 lata i kończy się egzaminem maturalnym, po którym możliwe jest podjęcie studiów na uniwersytecie,
• liceum technicznym – nauka trwa trzy lata i kończy się technicznym egzaminem maturalnym, po którym możliwe jest podjęcie studiów na politechnice,
• szkole zawodowej – nauka trwa dwa lata i kończy się egzaminem zawodowym. Uczeń może również przez następne dwa lata przygotowywać się do egzaminu maturalnego i uzyskać zawodowe świadectwo maturalne.

W liceum ogólnokształcącym przewidziane są przedmioty takie jak: język francuski, język obcy, nauki przyrodnicze, geografia, historia, matematyka, fizyka, chemia oraz wychowanie fizyczne. Uczniowie wybierają również dwa dodatkowe zajęcia fakultatywne. Edukacja we Francji na poziomie liceum technicznego oprócz wyżej wymieniowych przedmiotów, obejmuje również przedmioty i praktyki zawodowe.

W szkołach zawodowych uczniowie mogą uzyskać dwa rodzaje dyplomów – CAP lub BEP. Pierwszy z nich jest certyfikatem umiejętności zawodowych w danej specjalizacji. Umożliwia on pracę w zawodzie robotniczym lub nierobotniczym. W ramach CAP istnieje ponad 200 specjalizacji. BEP to z kolei ogólny certyfikat zawodowy. Poza tym możliwe jest zdawanie zawodowej matury, która ułatwia wejście na rynek pracy lub pozwala kontynuowanie nauki na studiach wyższych.

Matura we Francji

Po ukończeniu pierwszego roku nauki w szkole średniej II stopnia, uczniowie wybierają rodzaj egzaminu maturalnego spośród:

• profili ogólnych – ścisły, ekonomiczno-społeczny lub humanistyczny,
• profili technicznych – nauki i technologie zarządzania, nauki i technologie zrównoważonego rozwoju, nauki i technologie laboratoryjne, nauki i technologie projektowania i sztuk stosowanych, techniki muzyki i tańca, hotelarstwo i catering, technologie zdrowia i nauk społecznych, agronomia i nauki oraz technologie dotyczące przyrody ożywionej.

Nauka do matury trwa przez trzy lata szkoły ponadpodstawowej. Sam egzamin składa się obowiązkowych egzaminów pisemnych i ustnych oraz nieobowiązkowych ustnych. Matura we Francji odbywa się na zakończenie ostatniej klasy, jednak uczniowie mogą zdać niektóre przedmioty już po ukończeniu klasy drugiej. Pozytywny wynik egzaminu umożliwia podjęcie studiów wyższych.

Szkolnictwo wyższe we Francji

Wyższe szkolnictwo we Francji charakteryzuje się zróżnicowanym charakterem i strukturą. Do wyboru maturzystów są uczelnie publiczne i prywatne, szkoły biznesowe, techniczne, handlowe czy administracji publicznej. Mogą oni również dostać się do jednej z elitarnych szkół wyższych – Grandes Écoles. Na uczelniach państwowych nauka jest bezpłatna, a w prywatnych obowiązują wysokie czesne (sięgające nawet 10 tys. euro). Po trzech latach studiów we Francji możliwe jest uzyskanie tytułu zawodowego licencjata, a po dwóch kolejnych – magistra. Na studiach magisterskich dostępne są dwie ścieżki – naukowa lub zawodowa. Ta pierwsza umożliwia późniejsze podjęcie studiów doktoranckich, która trwają przez trzy lata.

A co Ty uważasz o systemie oświaty we Francji? Podziel się swoją opinią w komentarzu! 👇