Mnemotechniki to sposoby służące zapamiętywaniu, przechowywaniu i odtwarzaniu informacji. Sprawdzają się one zarówno podczas nauki do ważnego egzaminu, jak i w życiu codziennym, do zapamiętywania dat, imion czy list zakupów. Sprawdź, jaką rolę odgrywają mnemotechniki w procesie uczenia się oraz poznaj najpopularniejsze metody, dzięki którym poprawisz swoją pamięć, koncentrację oraz kreatywność.
Mnemotechniki – czym są?
Wiele osób zastanawia się, co to jest mnemotechnika. Mówiąc najprościej, mnemotechniki to sposoby służące lepszemu zapamiętywaniu, przechowywaniu i odtwarzaniu informacji, które skracają proces nauki. Wykorzystują one trzy podstawowe zasady – skojarzenie, kontekst oraz wyobraźnię. Słowo „mnemotechnika” powstało z połączenia dwóch greckich słów – mneme (pamięć) i technikos (wykonany zgodnie ze sztuką). Mówi się również, że pochodzi ono od imienia greckiej bogini i tytanidy, uosobienia języka oraz pamięci – Mnemosy. Za twórcę mnemotechniki uznaje się Symonidesa z Keos – greckiego liryka, który jako pierwszy zaczął wykorzystywać metodę pałacu pamięci. Metody mnemotechniczne były powszechnie stosowane już w Starożytności, ale środowisko naukowe uznało ich skuteczność dopiero w XX wieku.
Popularność mnemotechnik w edukacji i nauce języków
Skąd wzięła się tak duża popularność mnemotechnik procesie uczenia się? Wszystko za sprawą ich niezwykłej efektywności – działają one pobudzająco zarówno na prawą, jak i lewą półkulę mózgu. Ta pierwsza odpowiada za wyobraźnię, myślenie abstrakcyjne i kreatywność, zaś druga – myślenie logiczne oraz analityczne. Stymulacja obydwu półkul daje doskonałe rezultaty. Zamiast stosowania popularnej wśród uczniów i studentów zasady 3 x Z (zakuj, zalicz, zapomnij), możemy tworzyć barwne obrazy i historie, dzięki którym jesteśmy w stanie zapamiętywać nawet do 7 razy szybciej, a informacje są przechowywane w naszej pamięci znacznie dłużej. Mnemotechniki sprawiają, że nauka jest szybsza i przyjemniejsza.
Zastosowanie mnemotechnik
Gdzie wykorzystywane są mnemotechniki? Zastosowanie technik pamięciowych polecane jest na każdym poziomie edukacji, ale doskonale sprawdzą się one również w życiu codziennym, aby łatwiej zapamiętać na przykład:
- imiona nowo poznanych osób;
- kody, hasła, PIN-y;
- numery telefonów;
- listy zakupów;
- informacje z warsztatów, wykładów, szkoleń;
- istotne daty.
Mnemotechniki doskonale wpływają również na zwiększenie kreatywności, poprawę pamięci i koncentracji.
Mnemotechniki – rodzaje
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje mnemotechnik:
- mnemotechniki proste – zaliczamy do nich akronimy, rymy, łączenie w pary, system pierwszych liter, układy skojarzeniowe, cyfry reprezentowane przez słowa i gry słów;
- mnemotechniki złożone – wykorzystujące wyobraźnię.
Sprawdź również: Jak robić notatki?
Mnemotechnika – przykłady i ćwiczenia
Metod mnemotechnicznych jest tak wiele, że z pewnością każdy znajdzie dla siebie najbardziej odpowiednią. Tu skupimy się na tych, które są najbardziej popularne i przynoszą najlepsze efekty podczas nauki.
Akronimy
Akronimy, czyli skrótowce, należą do najłatwiejszych technik mnemotechnicznych. Polegają one na stworzeniu nowego słowa lub wyrażenia, składającego się z pierwszych liter wyrazów, które musimy zapamiętać. Najlepiej, jeśli powstałe słowo będzie coś oznaczało, ale nie jest to konieczne. Metodę akronimów stosuje się do zapamiętywania grup wyrazów, które są do siebie zbliżone. Zgodnie z nią, nazwy Wielkich Jezior Północnoamerykańskich (Huron, Ontario, Michigan, Erie, Superior), możemy skrócić do angielskiego słowa HOMES, oznaczającego „domy”. Z kolei skrótowiec ADEK tylko pozornie niczego nie oznacza. W rzeczywistości jest on złożony z witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.
System pierwszych liter
System pierwszych liter jest podobny do metody akronimów, jednak nie polega on na ułożeniu skrótowca, lecz całego, zabawnego zdania, którego pierwsze litery tworzą grupę wyrazów. Wystarczy nauczyć się zdania „Moja Wiecznie Zapracowana Mama Jutro Sama Upiecze Nam Placek”, aby zapamiętać nazwy planet Układu Słonecznego – Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran i Neptun. Zdanie „Na Ekranie Siedzi Wrona”, pozwoli nam zapamiętać angielskie nazwy kierunków świata, czytane zgodnie z ruchem wskazówek zegara – North, East, South, West. A jeśli chcemy zapamiętać przypadki w języku polskim, wystarczy, że nauczymy się zdania: „Mama Dała Córce Bułkę Nasmarowaną Masłem Wiejskim”. Są w nim ukryte mianownik, dopełniacz, celownik, biernik, narzędnik, miejscownik i wołacz. Prawda, że to proste?
Rymy
Jakie jeszcze są mnemotechniki? Przykładem prostego, a skutecznego sposobu zapamiętywania, jest zastosowanie zabawnych rymów. Ułatwiają one nauczenie się zasad pisowni czy ważnych reguł. Każdy z nas z pewnością choć raz usłyszał w szkole: „Pamiętaj chemiku młody – wlewaj zawsze kwas do wody” lub „Kto kreskuje -uje, ten dostaje dwóje”, albo „Makówka, dachówka – przez ó pisz te słówka. Wyjątek: zasuwka i skuwka”. Dzięki tej metodzie możemy układać własne wierszyki, dostosowane do informacji, które musimy zapamiętać. Zastanawiasz się, czy do zapamiętywania reguł z przedmiotów ścisłych również można wykorzystywać mnemotechniki? Matematyka i znaki funkcji trygonometrycznych będą najlepszym przykładem:
„W pierwszej ćwiartce same plusy,
w drugiej tylko sinus,
w trzeciej tangens i kotangens,
a w czwartej kosinus”.
Układy skojarzeniowe
Zastosowanie układów skojarzeniowy pomoże nam w zapamiętaniu dat, z którymi wielu uczniów i studentów ma problem. Bardzo znanym przykładem jest zdanie „Na siedmiu górach piętrzy się Rzym”, które kryje w sobie rok 753. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby w tym przypadku również zastosować rymy np. „Jeden cztery dziewięć dwa, Kolumb swe rzemiosło zna”. Dzięki tej prostej rymowance nie zapomnimy, że Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę w 1492 roku.
Cyfry reprezentowane przez słowa
Ta technika mnemotechniki będzie doskonałym rozwiązaniem dla osób, które muszą zapamiętać jakiś ciąg cyfr. Polega ona na stworzeniu takiego zdania, którego słowa mają liczbę liter, odpowiadającą danej cyfrze. Do zapamiętania pierwszych cyfr liczby Pi, wystarczy zdanie „Kot i pies”. Jeśli zależy nam na zapamiętaniu pierwszych dziecięciu cyfr, w tym przypadku musimy nauczyć się zdania: „Kto z woli i myśli zapragnie Pi spisać cyfry, ten zdoła”.
Haki pamięciowe
Haki pamięciowe stosuje się, aby ułatwić dzieciom zapamiętanie cyfr. Wykorzystują one system skojarzeń liczb z obrazami, np. 0 – jajko, 1 – świeca, 2 – łabędź, 3 – serce, 4 – żagiel, 5 – haczyk, 6 – wiśnia, 7 – kosa, 8 – bałwan, 9 – balon, 10 – miecz i tarcza. Każde dziecko może z powodzeniem wymyślić własne skojarzenia – wszystko zależy od jego kreatywności i wyobraźni. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby technikę haków pamięciowych stosowały osoby dorosłe do zapamiętywania np. listy zakupów. Im bardziej abstrakcyjne będzie skojarzenie, tym lepiej!
Metoda łańcuchowa
Ta metoda mnemotechniki pamięciowej przyda się zarówno w szkole, jak i w życiu codziennym. Polega ona na wymyśleniu zabawnej historyjki, w którą wplecione zostaną słowa do zapamiętania. Każdy element powinien łączyć się z kolejnym w taki sposób, w jaki połączone są ogniwa łańcucha. Stworzona przez nas historyjka musi być barwna, śmieszna i dynamiczna – dzięki temu jej zapamiętanie nie będzie stanowiło żadnego problemu. Warto mieć jednak na uwadze, że sprawdzi się ona przede wszystkim do zapamiętywania krótkich list.
Pałac pamięci
Pałac pamięci, zwany również pokojem rzymskim lub metodą loci to jedna z najstarszych mnemotechnik. Służy ona zapamiętywaniu nie tylko list, ale również przemówień czy wykładów. Wydaje się to nieprawdopodobne? A jednak! Na początku warto jednak zacząć od tylko kilku elementów, a kolejne dodawać z czasem, gdy będziemy mieli większą wprawę. Metoda pałacu pamięci polega na wyobrażeniu sobie rzeczywistego lub wyimaginowanego miejsca, w którym umieszczamy poszczególne przedmioty. Te z kolei muszą kojarzyć się nam z elementami, jakie musimy zapamiętać. Tak, jak w przypadku metody łańcuchowej czy haków pamięciowych, nasz wyimaginowany pokój i znajdujące się w nim przedmioty powinny być wyimaginowane barwne, wyolbrzymione i przerysowane. Im większą będziemy mieli wprawę, tym więcej obiektów możemy umieścić w przestrzeni. Jeśli oglądałeś serial „Sherlock”, z pewnością dobrze wiesz, że główny bohater wykorzystywał pałac pamięci do rozwiązywania zagadek.
Mapa myśli
O mapach myśli wspominaliśmy już we wpisie o sposobach na efektywną i szybką naukę. Centrum mapy stanowi główne zagadnienie, od którego odchodzą kolejne, szczegółowe oraz ogólne. W systemie tym warto używać wielu kolorów, obrazków, piktogramów i innych elementów wizualnych. Mamy myśli służą nie tylko nauce i zapamiętywaniu, ale również planowaniu czy opracowywaniu koncepcji, dlatego sprawdzą się dla uczniów, studentów, wykładowców, projektantów, twórców czy biznesmenów.
Główny System Pamięciowy
Główny System Pamięciowy został opisany przez Stanisława Minka w połowie XVII wieku. Polega on na zamianie cyfr na poszczególne głoski alfabetu fonetycznego i jest znaczenie bardziej zaawansowany, niż inne mnemotechniki. Z tego powodu, warto wypróbować go w ostatniej kolejności, gdy już nabierzemy wprawy w innych technikach zapamiętywania. Główny System Pamięciowy umożliwia zapamiętywanie kodów, PIN-ów, numerów telefonu, numerów kont dat i innych ciągów cyfr.
| 0 | s, z | z jest pierwszą literą słowa „zero”, a s brzmi podobnie |
| 1 | t, d | t i d mają pionową kreskę, jak cyfra jeden |
| 2 | n | n ma dwie pionowe kreski, jak cyfra dwa |
| 3 | m | m ma trzy pionowe kreski i przypomina odwróconą cyfrę 3 |
| 4 | r | r jest wyraźną spółgłoską w wyrazie „cztery” |
| 5 | l | L jest symbolem rzymskiej cyfry 50 |
| 6 | j | j przypomina szóstkę odwróconą do góry nogami |
| 7 | k, g | z dwóch siódemek można zbudować literę k, a k i g brzmią podobnie |
| 8 | w, f | w i f brzmią podobnie, ,f przypomina cyfrę 8 |
| 9 | b, p | b i p przypominają odwróconą cyfrę 9 |
A czy Ty stosujesz mnemotechniki podczas nauki? Podziel się swoimi doświadczeniami w komentarzu! 👇
1 Komentarz
Świetne