Jak wygląda system szkolnictwa w Szwecji?

Szwedzki system szkolnictwa jest jednym z najstarszych i najbardziej egalitarnych w Europie. Szwedzi zakładają, że każde dziecko, niezależnie od statusu społecznego i majątkowego swojej rodziny, powinno mieć zapewniony dostęp do edukacji. Szwedzkie placówki edukacyjne umożliwiają młodym ludziom doskonały start w przyszłość, a zdobyte w nich dyplomy są uznawane na całym świecie. Sprawdź, jak wygląda szkoła w Szwecji i czym jeszcze charakteryzuje się oświata w tym kraju.

System oświaty w Szwecji – czym się charakteryzuje?

System edukacji w Szwecji jest zdecentralizowany. Ramy prawne funkcjonowania oświaty na wszystkich poziomach są ustalane przez rząd. Z kolei gminy odpowiadają za organizację oraz prowadzenie kształcenia w przedszkolach, klasach zerowych, szkołach podstawowych i średnich II stopnia.

Szkoły w Szwecji dzielą się na państwowe oraz prywatne. Zarówno jedne, jak i drugie są bezpłatne, jednak placówki prywatne mogą mieć własne zasady dotyczące przyjmowania uczniów, podczas gdy szkoły publiczne są zobowiązane zapewnić miejsca wszystkim dzieciom z najbliższej okolicy. Placówki prywatne mogą także mieć określony profil i charakter, na przykład artystyczny albo wyznaniowy.

Między szwedzkim a polskim systemem edukacji zachodzą zasadnicze różnice. Przede wszystkim od ucznia wymagana jest o wiele większa odpowiedzialność za własne postępy w nauce. Nie otrzymuje on prac domowych, ale musi samodzielnie przygotowywać się do zajęć i sprawdzianów. Szwedzcy uczniowie nie odczuwają tak dużej presji w związku z egzaminami, dzięki czemu osiągają wysokie wyniki. System nauczania w Szwecji nastawiony jest nie na realizację określonych celów, ale wszechstronny rozwój dziecka.

System oceniania w Szwecji

W klasach 1-5 stosowany jest opisowy system oceniania. Rodzic otrzymuje od nauczyciela informację o postępach ucznia oraz sugestię, co należy zrobić, aby mógł on nadrobić zaległości lub rozwinąć swoje umiejętności. Oceny w formie stopni wystawiane są dopiero od 6 klasy. Skala składa się z liter od A (celująca), przez E (najniższa zaliczająca) do F (niezaliczająca). Warto jednak podkreślić, że w przypadku otrzymania F z jednego lub kilku przedmiotów, dziecko i tak zalicza rok. W szwedzkich szkołach powtarzanie klasy może mieć miejsce wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach.

Rok szkolny w Szwecji

Rok szkolny w Szwecji trwa około 40 tygodni. Uczniowie rozpoczynają naukę w połowie sierpnia, a kończą ją na początku czerwca. Podobnie jak w Polsce, jest on podzielony na dwa semestry. W ich trakcie przewidziane są ferie jesienne, zimowe i wielkanocne, a pomiędzy nimi przerwa bożonarodzeniowa.

System edukacyjny w Szwecji – etapy

Szwedzki system edukacji dzieli się na kilka etapów:

• förskoleklass (klasa zerowa);
• grundskola (szkoła podstawowa i średnia I stopnia);
• gymnasieskola (szkoła średnia II stopnia)
• studia wyższe.

Edukacja przedszkolna i zerówka

Przedszkole to pierwszy, nieobowiązkowy etap edukacji w Szwecji przeznaczony dla dzieci w wieku od 1 do 5 lat. Każda gmina ma obowiązek zapewnić opiekę dla wszystkich maluchów, których rodzice pracują lub się uczą. Do bezpłatnych przedszkoli mogą uczęszczać dzieci od 3. roku życia w wymiarze do 15 godzin tygodniowo, nawet jeśli ich opiekunowie są bezrobotni.

Placówki płatne zapewniają opiekę już od 1. roku życia, gdy opiekunowie pracują, szukają pracy, uczą się lub przebywają na urlopie rodzicielskim. W zależności od sytuacji rodzinnej maluch ma prawo przebywać w przedszkolu do 15 lub 30 godzin tygodniowo. Opłata miesięczna za przedszkole w Szwecji uzależniona jest od dochodu rodziców oraz liczby dzieci – zniżki przysługują na drugie i trzecie dziecko, a za czwarte i kolejne nie płaci się w ogóle. Maksymalny koszt za opiekę przedszkolną wynosi około 660 złotych. Dokładne stawki ustalane są przez poszczególne gminy.

W szwedzkich przedszkolach maluchy uczą się liter, cyfr, funkcjonowania w grupie oraz radzenia sobie z emocjami. Dla Szwedów kluczowe jest również rozwijanie u dzieci wartości takich jak demokracja i tolerancja oraz kształtowanie świadomości ekologicznej. Popularnością w tym kraju cieszą się leśne przedszkola, których główną ideą jest promowanie miłości do natury, szacunku do środowiska naturalnego, a także promowanie traktowania dziecka jak naturalnego odkrywcy i naśladowcy.

Klasa zerowa jest obowiązkowa od 2018 roku dla wszystkich sześciolatków.

Szkoła podstawowa i szkoła średnia I stopnia

W Szwecji obowiązkiem szkolnym objęte są dzieci od 6. do 16. roku życia. Obligatoryjna nauka trwa zatem 10 lat, tak samo, jak w szkole w Danii i Norwegii. Szwedzka podstawówka obejmuje 9 klas i dzieli się na 3 etapy: wczesnoszkolny (klasy 1-3 dla dzieci w wieku 7-10 lat), średni (klasy 4-6 dla dzieci w wieku 10-13 lat) i wyższy (klasy 7-9 dla młodzieży w wieku 13-16 lat).

W szkole podstawowej w Szwecji uczniowie odbywają zajęcia z przedmiotów takich jak język szwedzki, matematyka, wychowanie fizyczne, język angielski, rękodzieło, sztuka, technika, fizyka, chemia, biologia, historia, wiedza o społeczeństwie, geografia, religia oraz zajęcia gospodarstwa domowego. W szóstej klasie wybierają oni dodatkowy język obcy – większość szkół oferuje niemiecki, francuski i hiszpański.

Uczęszczanie do podstawówki jest bezpłatne, zarówno w przypadku placówek publicznych, jak i prywatnych. Uczniowie otrzymują darmowe materiały edukacyjne, przybory szkolne, podręczniki i książki. Wydawane są im również posiłki – ze względów zdrowotnych, religijnych lub światopoglądowych, rodzice mogą wnioskować o specjalne obiady dla swoich pociech. Podobnie jak w szkole w Finlandii, placówka pokrywa wszystkie koszty wycieczek i wyjść do instytucji kultury (kin, teatrów) organizowanych w czasie zajęć. Uczniowie mają również zapewniony bezpłatny transport do szkoły.

Na zakończenie klas 3., 6. i 9. przeprowadzane są egzaminy z języka szwedzkiego, matematyki oraz innych przedmiotów. Wyniki nie mają jednak wpływu na ocenę końcową, a jedynie stanowią jej składową. Po uzyskaniu świadectwa ukończenia szkoły podstawowej absolwent może kontynuować naukę w szkole średniej II stopnia.

Szkoła średnia II stopnia

W szkołach średnich w Szwecji dostępnych jest 18 krajowych programów nauczania: 6 przygotowujących do podjęcia nauki na uczelni wyższej oraz 12 zawodowych. Podstawowym warunkiem, jaki należy spełnić, aby zostać przyjętym, są pozytywne oceny z języka szwedzkiego, angielskiego oraz matematyki. W przypadku kierunków zawodowych kandydat musi dodatkowo posiadać wysokie stopnie z pięciu innych przedmiotów, czyli łącznie ośmiu. Jeśli z kolei chodzi o programy akademickie, pod uwagę brane są dobre oceny z dodatkowych dziewięciu przedmiotów, czyli łącznie dwunastu.

System szkolnictwa w Szwecji zakłada, że każdy z 18 kierunków trwa trzy lata. Nauka polega na uczęszczaniu na wybrane kursy, które uczniom oferuje ich program. Istnieją jednak przedmioty wspólne dla wszystkich. Są to język angielski, język szwedzki, matematyka, historia, wiedza o społeczeństwie, wychowanie fizyczne, religioznawstwo i nauki ścisłe. Pod koniec każdego programu, uczeń musi zaliczyć pracę końcową, która podsumowuje jego edukację w szkole średniej.

Osoby, które w przyszłości chcą podjąć studia, mogą zdecydować się na następujące kierunki:

• ekonomiczny,
• artystyczny
• humanistyczny
• przyrodniczy,
• społeczny,
• techniczny.

Z kolei te osoby, które chcą być dobrze przygotowane do życia zawodowego i zdobyć biegłość w konkretnej profesji, mogą wybierać spośród programów takich jak:

• dzieci i organizowanie zajęć w czasie wolnym,
• budownictwo i montaż,
• energetyka i elektryczność,
• transport i pojazdy,
• handel i administracja,
• rzemiosło,
• hotelarstwo i turystyka,
• technika przemysłowa,
• gospodarka zasobami przyrody,
• gastronomia i przemysł spożywczy,
• administracja budynku oraz systemy grzewczo-sanitarne
• leczenie i opieka zdrowotna.

Wybór kierunku zawodowego nie przekreśla jednak drogi na studia. Szwedzki system edukacji umożliwia uczniom zawodówek zdobycie podstawowych uprawnień kwalifikujących do podjęcia studiów wyższych. Do ich otrzymania niezbędne jest ukończenie konkretnych kursów.

Studia w Szwecji

Nauka w Szwecji na poziomie wyższym jest bezpłatna dla obywateli Unii Europejskiej niezależnie od stopnia i trybu. Szkoły stosują jednak dość rygorystyczne kryteria przyjęcia kandydatów – część z nich wymaga wysokiej średniej ocen, nie niższej niż 4,5. W kraju tym działa 39 uczelni, z czego większość to szkoły wyższe, które nie mają uprawnień do przyznawania tytułu naukowego doktora. Należą one jednak do jednych z najnowocześniejszych w Europie, a ich oferta edukacyjna jest bogata. Przyszli studenci mają do wyboru kierunki zawodowe i akademickie z językiem angielskim lub szwedzkim. Mogą oni również swobodnie kształtować swoją ścieżkę edukacyjną – tylko część przedmiotów jest obowiązkowa, a pozostałe są dobrowolne. Edukacja w Szwecji na poziomie wyższym zajmuje około 40 godzin tygodniowo. Całe studia trwają przeważnie od 2 do 5 lat, poza kierunkami medycznymi.

A co Ty uważasz na temat systemu edukacji w Szwecji? Podziel się swoją opinią w komentarzu!