System szkolnictwa w Niemczech różni się od tego w Polsce. Przede wszystkim jego struktura jest dosyć skomplikowana, na co wpływ ma podział administracyjny tego państwa. Jeśli chcesz dowiedzieć się, jak wygląda szkoła w Niemczech oraz czym charakteryzuje się niemiecki system nauczania, przeczytaj poniższy artykuł.

Niemiecki system edukacji a polski – podobieństwa i różnice

Podobnie jak w Polsce, obowiązek szkolny w Niemczech dotyczy dzieci w wieku od 6. do 18. roku życia, a więc trwa 12 lat. Edukacja w tym kraju jest również całkowicie bezpłatna.

System edukacji w Polsce charakteryzuje się połączeniem elementów centralizacji i decentralizacji administrowania placówkami szkolnymi. Niemcy z kolei nie mają centralnego systemu oświaty. Dzieje się tak, ponieważ są one państwem federacyjnym, tworzonym przez 16 krajów związkowych (landów), a każdy z nich posiada własny system szkolnictwa i ministerstwo oświaty. Edukacja w Bawarii będzie zatem różniła się od tej w Hamburgu czy Berlinie. Nie zmienia to jednak faktu, iż podstawowe zasady edukacji są zachowane dla wszystkich landów.

Warto również podkreślić, że domowa nauka w Niemczech jest dopuszczona tylko w wyjątkowych sytuacjach, związanych ze stanem zdrowia dziecka – podczas długiej choroby lub w związku z poważną niepełnosprawnością. Tymczasem edukacja domowa w Polsce jest legalna i z roku na rok zyskuje na popularności.

W jakich szkołach uczą się dzieci w Niemczech?

System edukacji w Niemczech wymaga od uczniów podjęcia decyzji o dalszej ścieżce edukacyjnej stosunkowo wcześniej. Już w wieku 10 lat, po ukończeniu podstawówki, szkoła wydaje opinię na temat zdolności dziecka, która może decydować o tym, w jakiej placówce będzie kontynuowało edukację. Do wyboru są szkoły główne (Hauptschule), realne (Realschule) i ogólnokształcące (Gymnasium). Zdanie rodziców i ucznia jest brane pod uwagę, ale nie zawsze ma wpływ na ostateczną decyzję. Wybór odpowiedniej szkoły determinuje całą przyszłość ucznia.

Warto również wiedzieć, jak wygląda kwestia zawodowych szkół w Niemczech. Podstawą szkolnictwa zawodowego jest system dualny. Polega on na tym, że uczniowie uczęszczają do szkoły przez trzy lata, a następnie są przyuczani do zawodu bezpośrednio na stanowisku pracy. Otrzymują oni również normalne wynagrodzenie.

Nauka w szkole w Niemczech

Jak wygląda nauka w Niemczech? Różnice między polskim a niemieckim systemem edukacji dotyczą również procesu nauki. W Polsce uczniowie zdobywają teoretyczną wiedzę z różnych dziedzin, program jest chronologiczny i bardzo obszerny (cała historia powszechna oraz literatura), a nauka polega przede wszystkim na uczeniu się na pamięć. Uczniom zadawane są prace domowe, które odrabiają po lekcjach. Ogromne znaczenie ma także czytanie lektur. W polskich szkołach stawia się przede wszystkim na samodzielność.

Jak wygląda nauka w Niemczech? Celem programu nauczania jest wzajemne uzupełnianie się wiedzy z różnych dziedzin, a przekazywana jest jedynie ich esencja. Brakuje tu ścisłej chronologii, a uczniowie realizują wiele zajęć praktycznych i kształcą swoje umiejętności miękkie. Nauczyciele zachęcają ich do poszukiwania odpowiedzi na pytania oraz rozwijania swoich zainteresowań. W szkołach w Niemczech nie ma mowy o wkuwaniu na pamięć, a prace domowe polegają często na realizowaniu grupowych projektów. Niemieccy uczniowie są w stanie wykorzystać zdobytą wiedzę w praktyce.

Wakacje i ferie w Niemczech

Rozpoczęcie roku szkolnego w Niemczech, różni się w zależności od landu. Niektóre dzieci zaczynają naukę już pod koniec lipca lub sierpnia, a inne – w połowie września. Podobnie sytuacja wygląda z wakacjami. Podczas gdy w Polsce dzieci cieszą się dwoma miesiącami wolnego, od końca czerwca do końca sierpnia, w Niemczech przyjęto system zmianowy, podobny do polskich ferii zimowych. Oznacza to, że niektóre landy rozpoczynają wakacje pod koniec czerwca, zaś inne dopiero pod koniec lipca, ale wszędzie trwają one około 6 tygodni. Wszystko to ma na celu uniknięcie obciążenia hoteli, biur podróży oraz korków na autostradach.

Niemieccy uczniowie, w zależności od landu, oprócz ferii zimowych i letnich, mogą również cieszyć się przerwą jesienną, która przewidziana jest na październik lub listopad oraz feriami zielonoświątkowymi, mającymi miejsce w maju i czerwcu. W tym przypadku również istnieją pewne nieścisłości – niektóre kraje związkowe w ogóle nie przewidują ferii jesiennych i zielonoświątkowych. Polskie dzieci nie muszą jednak czuć się poszkodowane – łączna liczba dni wolnych jest porównywalna w obu krajach.

Matura w Niemczech

Podobnie jak w Polsce, o możliwości przyjęcia na studia w Niemczech stanowi matura (Arbitur). Egzaminem maturalnym kończy się jedynie gimnazjum – w pozostałych placówkach konieczne jest dodatkowe dokształcanie, aby przystąpić do matury. Do klasy 11 w gimnazjum, obowiązuje system kursowy. Uczeń musi zrealizować odpowiednią liczbę kursów, na podstawie których układany jest profil jego egzaminów maturalnych. Na końcowy wynik matury składają się również punkty, jakie maturzyści otrzymywali zamiast ocen w ciągu ostatnich dwóch lat nauki. Świadectwo maturalne upoważnia do podjęcia nauki na uczelni wyższej.

Sprawdź również: Dlaczego warto uczyć się niemieckiego? 5 powodów

Etapy szkoły w Niemczech – jak wyglądają?

Etapy szkoły w Niemczech dzielą się na:

  • Kindergarten (przedszkole);
  • Grundschule (podstawówka);
  • Gymnasium (gimnazjum), Hauptschule (szkoła główna), Realschule (szkoła realna) lub Gesamtschule (szkoła zbiorcza);
  • Studium (studia wyższe).

Przedszkole

Kindergarden, czyli przedszkole nie jest obowiązkowe w Niemczech, jednak rodzice często decydują się na posyłanie do niego swoich pociech. Ze względu na dużą liczbę oczekujących, dziecko często zostaje wpisane na listę tuż po narodzinach. W przedszkolu maluchy mają okazję zintegrować się z nowym środowiskiem, co ma bardzo dobry wpływ na ich rozwój. Uczęszczają tam dzieci od 3. do 6. roku życia.

Szkoła podstawowa w Niemczech

Wiele osób zastanawia się, w jakim wieku dzieci idą do szkoły w Niemczech. Grundschule, czyli szkołę podstawową, uczeń rozpoczyna w wieku około 6 lat. Jest ona obowiązkowym etapem kształcenia, który trwa cztery lata. Wyjątek stanowi Berlin i Brandenburgia, gdzie uczniowie uczęszczają do podstawówki sześć lat. Zajęcia w niemieckiej podstawówce polegają na przekazaniu dziecku podstawowej wiedzy z zakresu języka, matematyki oraz przyrody. Skupiają się one na rozwijaniu zainteresowań. Tym, co wyróżnia naukę w szkole podstawowej w Niemczech, jest brak skali ocen. Pod koniec nauki rodzice otrzymują pisemną opinię, która określa postępy w nauce, zdolności, zainteresowania i predyspozycje ich dziecka. Na jej podstawie, uczeń może zostać wysłany do szkoły głównej (Hauptschule), realnej (Realschule) lub ogólnokształcącej (Gymnasium). Decyzja o wyborze placówki będzie miała ogromne znaczenie w kontekście jego dalszej ścieżki edukacyjnej. Jeśli dziecko przejawia duże trudności w nauce, nauczyciel może zasugerować posłanie go do szkoły specjalnej, czyli Sonderschule.

Przeczytaj również: Emerytura w Niemczech: ile wynosi i po ilu latach pracy się należy?

Szkoły ponadpodstawowe

Gymnasium, czyli gimnazjum to najbardziej wymagająca placówka, przeznaczona dla uzdolnionych uczniów. Trwa ona 9 lat i kładzie nacisk na języki obce oraz matematykę. Gimnazjum kończy się egzaminem maturalnym (Arbitur), po którym młodzi ludzie mogą rekrutować na studia. Ta niemiecka szkoła przygotowuje przede wszystkim do kontynuowania nauki na uczelniach wyższych.

Hauptschule, czyli szkoła główna, przeznaczona jest dla tych uczniów, którzy podczas nauki w podstawówce, nie osiągali wysokich wyników. W zależności od landu trwa ona 5 lub 6 lat i umożliwia przygotowanie do edukacji zawodowej. Kładzie ona nacisk na rzemiosło oraz zdolności manualne. Po jej ukończeniu absolwent podchodzi do egzaminu Hauptschulabschluss, który jest jego przepustką do szkoły zawodowej – Berufschule. Ta z kolei trwa przez 3 lata i umożliwia zdobycie zawodu. Absolwenci szkoły głównej i zawodowej, również mogą rekrutować na studia wyższe.

Realschule, czyli szkoła realna, przeznaczona jest dla uczniów, którzy chcą udać się na praktykę w różnych dziedzinach gospodarki, np. służbach publicznych, rzemiośle, przemyśle czy handlu. Trwa ona przez 5-6 lat i stawia nacisk na naukę matematyki oraz języków obcych, zamiast na umiejętności manualne. Po jej ukończeniu i zdaniu egzaminu Realschulabschluss możliwe jest kontynuowanie nauki w szkole zawodowej – Fachschule. Później absolwent może udać się na studia wyższe.

Gesamtschule, czyli szkoła zbiorcza to połączenie powyższych typów szkół. Występuje ona tylko w niektórych landach. O tym, jakie wykształcenie będzie miał jej absolwent, decyduje liczba zdanych egzaminów. Może on zatem zdobyć wykształcenie odpowiadające temu po ukończeniu gimnazjum, szkoły głównej lub realnej połączonej ze średnią zawodową.

Szkoły wyższe w Niemczech

Studium to wyższa szkoła w Niemczech. Studia licencjackie trwają od 4 do 4,5 roku, w zależności od tego czy wybierzemy wyższą szkołę zawodową, czy uczelnię uniwersytecką. Po licencjacie studenci mogą kontynuować naukę na dwuletnich studiach magisterskich. W zależności od landu, studia w Niemczech mogą być płatne lub bezpłatne – niektóre kraje federalne, na przykład Hamburg czy Bayern, pobierają od studentów czesne w wysokości około 500 euro. Oprócz czesnego należy zapłacić również opłatę semestralną. Ma ona na celu pokrycie kosztów administracyjnych czy semestralnego biletu na komunikację miejską. Wynosi ona zazwyczaj 150-250 euro. Na największe opłaty muszą być przygotowane osoby, które zamierzają studiować na uczelniach prywatnych. W zależności od kierunku, za rok nauki należy zapłacić nawet 20 tys. euro, czyli ponad 90 tys. złotych.

Zobacz również: System oświaty w Finlandii

A Ty co sądzisz o edukacji w Niemczech? Czy podoba Ci się taki system nauczania? Podziel się swoją opinią w komentarzu! 👇

7 komentarzy

  1. „W polskich szkołach stawia się przede wszystkim na indywidualizm.” To się nieco kłóci z tym wkuwaniem na pamięć, bardziej pasuje do systemu niemieckiego, opisanego tuż poniżej. Poza tym tekst ciekawy i na temat.

  2. wydaje mi sie,ze Niemcy mają to ciekawie pomyslane,
    po szkole np.zawodowej,zwłaszcza jak uczen wykazuje zainteresowanie nauką,moze pojśc na studia.
    ten system niczego nie ogranicza.
    znam młodego człowiek,który z rodzicami wyjechał kilkanaście lat temu ok.Monachium,podjął naukę w szkole,która przygotowuje pracowników do budowy taboru kolejowego.
    cały czas w trakcie nauki otrzymywał godną pensję i potem znalazł dobrą pracę w tym zakładzie.
    NIEMCY MAJA WSZYSTKO SPRAWDZONE,PRZEMYSLANE,NIE ROBIĄ KOLEJNYCH REFORM,PODZIWIAM ICH I UFAM W ICH MĄDROŚĆ.
    amy ciągle reformujemy,a dzieci i rodziców te operacje polskich geniuszy kolejnych rządów bolą.

  3. Należało by dopisać że w Niemczech nie do końca uczeń sobie wybiera szkołę po podstawówce jak jest w Polsce. Podstawówka trwa 6 lub 4 lata w zależności od landu i to SZKOŁA – nauczyciele decydują czy twoje dziecko może uczyć się w Gimnasium czy raczej nie nadaje się i nakazują pójście do zawodówki. To jest dla mnie chore żeby jakieś stare rępy które nie ukończyły studiów bo ddr mają decydować o losie twojego dziecka. W Niemczech 1 aspekt to suma ocen z Matematyki, Niemieckiego i Angielskiego nie może przekroczyć 7. 2 aspekt komisja nauczycieli zwołuje radę i decydują czy przepuścić dziecko do gimnasium czy do zawodówki.
    Jeżeli przekroczy 7 to nie masz możliwości iść do gimnasium chyba że komisja by się zlitowała i dała szanse dziecku, ale niestety Niemcy to sztywny naród niema żadnych ulg, oni nie są elastyczni dlatego jest mało wykształconych ludzi w Niemczech nie licznym się udaję przebić. I dlatego w Niemczech mają polskich lekarzy, pielęgniarki, itp.
    to jest cała prawda o niemieckim systemie nauki, niby jest niższy poziom tak mówią ale to nie jest tak do końca prawdą. matematyka jest taka sama jak w polsce, niemiecki gramatyka ortografia też to samo. po prosu inaczej uczą, Pozdrawiam was wszstkich

Dodaj komentarz