Każdy z nas z pewnością pamięta z czasów szkolnym organ, jakim był samorząd uczniowski. Dzięki jego istnieniu, uczniowie mogli mieć realny wpływ na funkcjonowanie i życie szkolne. Oprócz tego, prawidłowo prowadzony samorząd uczniowski może pokazać uczniom w praktyce jak działa demokracja i samorządność oraz nauczyć ich, podstaw zarządzania, dyplomacji czy umiejętności negocjacyjnych. Kto powołuje samorząd uczniowski? Na czym dokładniej polega tego rodzaju organ? Jakie prawa i obowiązki ma przedstawiciel SU? Zapraszamy do lektury!

Czym jest samorząd uczniowski?

Samorząd uczniowski to organizacja demokratyczna, która jest jednym z czterech organów szkoły zaraz obok rady szkoły, rady pedagogicznej i rady rodziców. Jest ona ściśle współpracująca z dyrekcją i gronem pedagogicznym placówki dydaktycznej zarówno w szkole prywatnej, jak i publicznej.. Jest również ważnym i cennym łącznikiem między wszystkimi uczniami (i ich pragnieniami, życzeniami) a nauczycielami.

Co może być zadziwiające w tym wszystkim? Jak możemy przeczytać w Prawie oświatowym uchwalonym 14 grudnia 2016 r. w art. 85. pkt. 2.:

Samorząd tworzą wszyscy uczniowie szkoły lub placówki.

Z tego też powodu każdy nowo przyjęty uczeń jest automatycznie dołączany do danego samorządu uczniowskiego. Z czasów szkolnych pamiętamy również różne role uczniów, tj. przewodniczący klasy lub skarbnik. Są to przedstawiciele samorządu wybierani w głosowaniu równym przez wszystkich obecnych w danym dniu członków klasy.

Samorząd uczniowski z perspektywy ucznia

Z perspektywy zwykłego ucznia szkoły, samorząd posiada wpływ na ich życie codzienne, w końcu spędzają oni w szkole większość swojego młodzieńczego życia. Możliwość decydowania o funkcjonowaniu ich życia w szkole (a niekiedy jedynie złudna nadzieja takiej szansy) bywa bardzo potrzebna. Młodzi poznają i zdają tu też pierwsze praktyczne lekcje z demokracji – wybierają swoich przedstawicieli, podejmują decyzje, następnie ponoszą ich konsekwencje, a to wszystko wpływa na to, że po prostu uczą się świadomego uczestnictwa w życiu społecznym.

Z tego też powodu choć sama instytucja samorządu uczniowskiego może wydawać się niepotrzebnym bytem, to w rzeczywistości dzięki niej, wszystkim lekcjom z programu nauczania i systemowi szkolnictwa uczniowie zyskują kompleksową wiedzę i przygotowanie do życia w dorosłym, demokratycznym świecie.

Samorząd uczniowski z perspektywy nauczyciela

Z perspektywy samego nauczyciela, samorząd uczniowski pomaga w budowaniu relacji partnerskich z młodzieżą oraz jest niezwykle przydatny, kiedy należy zdusić wszelkie spory w zarodku, nim osiągną one dużą skalę. Zdarza się również, że SU pomaga uczniom odnaleźć niekonwencjonalne sposoby rozwijania ich hobby i pasji, dzięki współpracy z pedagogami, jak również pomaga w dokształcaniu się w tematach związanych z innymi obszarami nauki niż podstawa programowa. Poziom współpracy między uczniami a nauczycielami jest tak naprawdę zależny od chęci i ilości obowiązków nauczycieli. Nie można zapominać też o tym, że praca w samorządzie to nauka komunikacji i pracy w grupie, w tym przypadku również między grupami z różnych hierarchii.

Samorząd uczniowski z perspektywy dyrekcji szkoły

Z perspektywy dyrektora, jego współpraca z samorządem uczniowskim integruje uczniów i społeczność szkolną z wyżej postawionymi organami. Dobrze zorganizowany samorząd tworzy zdrowy balans między nauką i zabawą zapewniając szkole pozytywną atmosferę. Samorząd jest łącznikiem między uczniami i dyrekcją, dzięki czemu każda z wymienionych grup jest w stanie poznać i zrozumieć swoje potrzeby, warunki i wymagania. Inicjatywy zapoczątkowane przez SU rozwijają w uczniach kreatywność i nieszablonowe podejście do problemów, co okazuje się bardzo przydatne w dzisiejszym dość anachronicznym systemie szkolnym. Z wyżej wymienionych powodów dyrekcja dużych szkół powinna tym bardziej zainteresować się, co się dzieje i jak przebiega życie samorządu, który może częściowo odciążyć dyrektora placówki z organizacyjnych obowiązków.

Warto zapoznać się, jakie prawa przysługują członkowi samorządu uczniowskiego. Bowiem każdy uczeń ma wpływ na decyzje w sprawach szkoły oraz po prostu w kwestiach, które leżą w jego zakresie.

Co to jest regulamin samorządu uczniowskiego?

Samorząd uczniowski, tak jak każda inna instytucja, posiada zbiór reguł i zasad, których wszyscy jego członkowie zobowiązani są przestrzegać. Tym zbiorem będzie w przypadku SU regulamin. Powinien on zostać stworzony na miarę potrzeb i specyfiki danej szkoły. Warto wspomnieć, że każdy z uczniów posiada pełne prawo do redagowania wspomnianego regulaminu, jeśli tylko zaistnieje według niego taka potrzeba.

Jak przebiega procedura tworzenia dokumentu i co zazwyczaj zawiera? Regulamin samorządu uczniowskiego jest uchwalany przez uczniów w głosowaniu równym i tajnym. Najpopularniejsze wątki w typowym regulaminie samorządu uczniowskiego to zazwyczaj:

  • określenie pełnej nazwy samorządu,
  • prawo organizowania działalności kulturalnej,
  • prawo wyboru nauczyciela na opiekuna SU,
  • opis każdego z organów SU, zakres działań i kompetencje,
  • prawo redagowania i wydawania gazetki szkolnej,
  • organizacja radia szkolnego,
  • prawa do organizacji życia szkolnego, umożliwiające zachowanie właściwych proporcji między wysiłkiem szkolnym a możliwością rozwijania i zaspokajania własnych zainteresowań,
  • zasady przeprowadzania wyborów szkolnych i klasowych.

Należy pamiętać również o tym, czego nie powinien zawierać regulamin samorządu uczniowskiego. Nie może on być sprzeczny z prawem oświatowym ani ze statutem szkoły. Również kwestie dotyczące uchwalania planu wychowawczego szkoły czy dysponowanie budżetem szkoły nie należą do kompetencji samorządu. Z tego też powodu nie powinny one znaleźć się w regulaminie. Co ważne, każdy regulamin powinien zostać napisany formalnym, lecz przystępnym i zrozumiały dla uczniów językiem.

Samorząd uczniowski a przedstawiciel SU

Jak już zostało wspomniane w artykule, istnieje widoczna różnica między zwykłym członkiem samorządu uczniowskiego, jakim jest uczeń, a jego przedstawicielem. Tego ostatniego wybiera się w głosowaniu powszechnym w klasie. Struktura przedstawicieli może być różna, w zależności od potrzeb szkoły, jednak najczęściej są to role takie jak:

  • przewodniczący,
  • zastępca przewodniczącego,
  • skarbnicy,
  • rzecznik praw uczniów.

Do roli przedstawicieli należą obowiązki związane z organizacją działalności kulturowych, sportowych czy uroczystości szkolnych. To również oni najczęściej reprezentują uczniów podczas ważnych spotkań czterech organów szkoły czy na wszelkich przedstawieniach i wydarzeniach szkolnych. Kompetencje samego samorządu uczniowskiego i obowiązki osób zajmujących poszczególne stanowiska są zdefiniowane w regulaminie samorządu uczniowskiego.

Jakie są kompetencje samorządu uczniowskiego?

Niestety sam samorząd uczniowski nie ma tak naprawdę żadnych realnych uprawnień, w porównaniu z nauczycielem lub dyrektorem szkoły. Może być jednak potrzeba zasięgnięcia jego opinii w sprawach organizacji życia szkolnego, takich jak:

  • program wychowawczy,
  • ocena pracy nauczyciela (gdy poprosi o to dyrektor szkoły),
  • wprowadzenie jednolitych dla wszystkich mundurków szkolnych,
  • unowocześnienie statutu szkoły,
  • i inne.

W praktyce z samorządu mogą płynąć różne inspiracje dotyczące wydarzeń edukacyjnych i kulturowych, zaś to, jak często pozostałe organy szkolne będą porozumiewać się z uczniami w tych kwestiach zależy jedynie od atmosfery panującej w szkole i panującej hierarchii.

2 komentarze

  1. Pamiętam za moich czasów szkolnych samorządy szkolne nieco inaczej działały,były stałe imprezy w szkolnym kalendarzu ,redagowanie gazetki szkolnej,kółka zainteresowań ,moim największym doświadczeniem było organizowanie dnia samorządności,czyli prowadzenie zajęć lekcyjnych przez uczniów

  2. Witam ,pamatętam jak wyglądały samorządy szkolne za czasów kiedy ja kontynowałam naukę .

Dodaj komentarz