System edukacji w Austrii różni się od polskiego pod wieloma względami. Sprawdź, jak wygląda organizacja nauki w tym kraju, kiedy są wakacje w Austrii, a także dowiedz się, jakie warunki należy spełnić, aby studiować na austriackich uczelniach.
Edukacja w Austrii – jak wygląda jej organizacja?
Austria jest republiką federacyjną, którą tworzy 10 samodzielnych państw związkowych. Są to Burgenland, Karyntia, Dolna Austria, Górna Austria, Salzburg, Styria, Tyrol, Vorarlberg oraz Wiedeń. Najważniejsze zasady, na podstawie których funkcjonuje edukacja w Austrii to prawa człowieka, sprawiedliwość, otwartość demokracja, pokój, solidarność oraz tolerancja bez względu na pozycję materialną, rasę czy status społeczny. System szkolnictwa w tym kraju pozostaje pod nadzorem państwa. Za regulacje dotyczące działania szkół odpowiadają władze centralne oraz regionalne, a uchwalone przez nie ustawy są realizowane przez administrację poszczególnych landów i parlamenty. Ministerstwo Edukacji, Nauki i Kultury przygotowuje ramowy plan nauczania, a następnie konsultuje go z organami edukacyjnymi na szczeblu okręgów i landów oraz organizacjami reprezentującymi nauczycieli. Odpowiada ono również za organizację procesu nauczania, szkoły prywatne, przepisy emerytalne pracowników szkół oraz ich wynagrodzenia. W szczególnych przypadkach przewidzianych przez konstytucję Austrii, władze centralne określają przepisy ogólne, a regionalne formułują przepisy szczegółowe
Jeśli chodzi o organizację szkolnictwa wyższego, odpowiedzialność za opracowanie legislacji oraz jej wdrażanie leży po stronie władz centralnych.
Obowiązek nauki
Obowiązek nauki w Austrii trwa 9 lat – to o cztery lata mniej niż w szkole w Niemczech. Dotyczy on dzieci w wieku od 6. do 15. roku życia, które mieszkają na terenie tego kraju, niezależnie od ich narodowości. System edukacji w Austrii dopuszcza również nauczanie domowe – osoba pełniąca rolę nauczyciela nie musi posiadać żadnych uprawnień. Uczeń kształcony poza szkołą ma jednak obowiązek przystępowania do egzaminów pod koniec roku szkolnego. Na podobnych zasadach dopuszczalne jest także uczęszczanie do placówek, które nie posiadają uprawnień szkoły publicznej. To, czy planowane cele edukacyjne dla danego etapu zostały osiągnięte, sprawdzają egzaminy organizowane w szkołach publicznych.
Rok szkolny w Austrii
Rok szkolny w Austrii trwa około 180 dni. W zależności od landu rozpoczyna się on w pierwszy lub drugi poniedziałek września, a kończy się w sobotę między 28 a 4 lipca lub między 5 a 11 lipca. Wakacje trwają zatem około dwóch miesięcy. Poza tym, uczniowie mają przerwę międzysemestralną w lutym, ferie wielkanocne, zielonoświątkowe i świąteczne. Trwają one z reguły od 4 do 10 dni, poza dwutygodniową przerwą bożonarodzeniową.
System kształcenia w Austrii zakłada, że uczniowie szkoły podstawowej powinni spędzać w niej 20 godzin w tygodniu. W przypadku uczniów kolegiów techniczno-zawodowych jest to 35 godzin w tygodniu, czyli około 7 godzin dziennie. W skali roku szkolnego siedmiolatkowie przebywają na zajęciach 630 godzin, dziesięciolatkowie – 750 godzin, uczniowie szkoły średniej I stopnia – 870 godzin, a uczniowie szkoły średniej II stopnia – 960 godzin. Klasy w szkołach podstawowych liczą maksymalnie 25 dzieci. W przypadku szkół średnich liczbę tę można zwiększyć do 30.
System oceniania w Austrii i promocja do kolejnej klasy
System oceniania w Austrii składa się z pięciostopniowej skali, gdzie 1 jest oceną najwyższą, a 5 najniższą. Nie różni się on zatem od tego w szkole w Niemczech. Stopnie przyznawane są za uczestnictwo w zajęciach, prace pisemne, prezentacje ustne, prace graficzne oraz praktyczne. W ramach kształcenia obowiązkowego nie przeprowadza się żadnych egzaminów zewnętrznych. Jedynie uczniowie szkół podstawowych przystępują do testów z języka niemieckiego oraz matematyki pod koniec czwartej klasy. Rodzice otrzymują wykaz stopni pod koniec każdego semestru i roku szkolnego. Skala ocen wygląda następująco:
| Ocena | Opis |
| 1 | bardzo dobra |
| 2 | dobra |
| 3 | zadowalająca |
| 4 | wystarczająca |
| 5 | niedostateczna |
Promocja do następnej klasy zależy od wyników ze wszystkich przedmiotów. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy uczeń uzyskał ocenę niedostateczną tylko z jednych zajęć. Uczniowie podstawówek przechodzą z klasy do klasy automatycznie. Mogą oni również uczęszczać na lekcje matematyki lub języka niemieckiego do grupy niższej, lub wyższej poziomem, jeśli rozwiązanie to jest lepsze z punktu widzenia ich umiejętności oraz wiedzy.
System edukacji w Austrii – etapy
System edukacji w Austrii dzieli się na kilka etapów:
- szkołę podstawową,
- szkołę średnią I stopnia,
- szkołę średnią II stopnia,
- studia wyższe.
Opieka przedszkolna
Przedszkola i żłobki nie stanowią części systemu edukacji Austrii oraz nie są obowiązkowe. Mimo to wielu rodziców decyduje się na posłanie do nich swoich pociech, ponieważ koszt opieki przedszkolnej jest w tym kraju względnie niski. Żłobki przeznaczone są dla maluchów do 3. roku życia, a przedszkola – od 3. do 6. roku życia. Za formułowanie i wdrażanie regulacji prawnych dotyczących edukacji przedszkolnej, odpowiedzialne są władze lokalne. To one finansują około 60 proc. tych placówek. W przedszkolach publicznych rodzice najczęściej opłacają tylko posiłki. Dzieci od 5. roku życia muszą odbyć roczne przygotowanie do nauki w szkole. Jest ono bezpłatne i obejmuje minimum 16 godzin zajęć w czterodniowym tygodniu.
Równolegle funkcjonują żłobki i przedszkola prywatne, prowadzone przez wspólnoty religijne, osoby prywatne oraz stowarzyszenia. Ich miesięczny koszt to około 250 euro miesięcznie. W Austrii grupy przedszkolne zakładają również sami rodzice. Grupa składa się z nie więcej niż 15 dzieci. Są one tańsze niż placówki prywatne, ponieważ za miesiąc opieki należy zapłacić około 100 euro.
Przedszkola w Austrii bazują na różnych formach edukacji alternatywnej, jednak wszystkie podkreślają znaczenie nauki przez zabawę.
Szkoła podstawowa
Szkoła podstawowa w Austrii trwa cztery lata. Młodsze dzieci uczą się czytania, pisania, liczenia oraz szukania i przetwarzania informacji. W planie lekcji starszych uczniów znajdują się również przedmioty takie jak religia, język niemiecki, język obcy nowożytny, historia, biologia, geografia, matematyka, plastyka, muzyka, wychowanie fizyczne, prace ręczne i techniczne oraz bezpieczeństwo drogowe. Dzieci współpracują ze sobą oraz nie są unieruchomione w ławkach. Austriaccy nauczyciele wychodzą z założenia, że uczniowie lepiej przyswajają wiedzę, kiedy są w ruchu. Z tego powodu na wielu zajęciach wprowadzane są elementy ruchowe, np. podczas nauki godzin dzieci układają zegar z własnych ciał. Uczniowie mają dostęp do wielu pomocy naukowych. W starszych klasach duże znaczenie ma praca w grupach, prezentacje oraz projekty.
Szkoła średnia I i II stopnia
Po szkole podstawowej uczniowie kontynuują naukę w ogólnokształcącej szkole głównej (Hauptschule) lub szkole średniej I stopnia o profilu akademickim (Allgemeinbildende Höhere Schule). Hauptschule trwa 4 lata, a jedynym warunkiem branym pod uwagę w czasie rekrutacji jest ukończenie podstawówki. Młodzież kontynuuje naukę tych samych przedmiotów, co w szkole podstawowej, a także realizuje dodatkowe zajęcia praktyczne i techniczne. Hauptschule przygotowuje do pracy w konkretnym zawodzie. Najlepsi uczniowie mogą przenieść się do AHS.
AHS dzieli się na dwa czteroletnie etapy. Uczeń, który chce zostać przyjęty do tej placówki, musi mieć dobre lub bardzo dobre oceny z niemieckiego, matematyki oraz czytania, a także rekomendację nauczyciela. Niektóre AHS organizują również egzaminy wstępne. Celem placówek tego typu jest zapewnienie uczniom wszechstronnego, pogłębionego wykształcenia średniego, które umożliwi im kontynuowania edukacji na studiach. W zależności od szkoły AHS kładą nacisk na naukę zagadnień z różnych dziedzin, np. humanistyki, sztuki, gospodarki czy przyrody. Ośmioletnia edukacja kończy się egzaminem maturalnym. Składa się on zazwyczaj z 3-4 testów ustnych oraz pisemnych. Zdanie matury w Austrii jest równorzędne z przyjęciem na studia.
Szkoły średnie II stopnia w Austrii
Szkoły średnie II stopnia w Austrii dzielą się na następujące rodzaje placówek:
- przedzawodowe,
- akademickie (klasy 9-12 AHS),
- zawodowe a w niepełnym wymiarze (klasy 10-13, nauka i szkolenie w miejscu pracy),
- średnie techniczne i zawodowe (klasy 9-12),
- kolegia zawodowe (klasy 9-11).
Studia w Austrii
Absolwenci szkół średnich, którzy posiadają maturę, mają do wyboru następujące placówki:
- prywatne lub publiczne uniwersytety,
- politechniki,
- szkoły artystyczne,
- kolegia uniwersyteckie kształcące nauczycieli.
Na poziomie szkół wyższych, odpowiedzialność za opracowanie legislacji oraz jej wdrażanie leży po stronie władz centralnych. Studia w Austrii na uniwersytetach i uczelniach pedagogicznych są bezpłatne dla obywateli UE. Jeśli minimalny okres studiów tych placówkach został przekroczony o więcej niż dwa semestry, student zobowiązany jest uiścić opłatę w wysokości 363,36 euro za każdy semestr. Można jednak liczyć na stypendia rządowe lub prywatne. Niektóre uczelnie organizują egzaminy wstępne lub testy predyspozycji. Oprócz matury, do rozpoczęcia studiów w Austrii wymagana jest także znajomość języka niemieckiego potwierdzona certyfikatem B2 lub C1. Niektóre kierunki prowadzone są po angielsku, ale stanowią one mniejszość.
A co Ty uważasz na temat systemu edukacji i nauki w Austrii? Podziel się swoją opinią w komentarzu! 👇
